- Πείτε μας λίγα λόγια για το καινούργιο σας μυθιστόρημα.
«Η νόσος του μικρού θεού», το νέο βιβλίο με πρωταγωνιστή τον Αστυνόμο Χάρη Κόκκινο αποτελεί το πρώτο μέρος μιας νέας σειράς αστυνομικών μυθιστορημάτων. Η ιστορία πυροδοτείται όταν μια γυναίκα εντοπίζεται νεκρή στο σκάφος της στο νότιο άκρο της Πάρου. Στόχος μου είναι ο αναγνώστης, παρακολουθώντας την εξιχνίαση του εγκλήματος να έρθει σε επαφή με την ανθρωπογεωγραφία της κλειστής κοινωνίας του νησιού, το σκοτεινό παρελθόν της, τα κλειστά στόματα, παράξενα σουβενίρ και κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας, να εστιάσει στην οικογένεια που αποτελεί το τέλειο εγκληματολογικό εργαστήριο και τελικά να βουτήξει ή να καθρεφτίσει τον δικό του βυθό, εκεί που το φως μπλέκεται με το δικό του σκοτάδι. Η πλοκή, το σασπένς και το πρώτο επίπεδο της αφήγησης υπάρχουν πάντοτε στα βιβλία μου ως το πρώτο επίπεδο της ανάγνωσης που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αλλά ταυτόχρονα του επιτρέπει να ξεκλειδώσει το κοινωνικό σχόλιο και να καταβυθιστεί στον ανθρώπινο ψυχισμό. Ας πούμε ότι είναι ένα αστυνομικό και για όσους δεν διαβάζουν αστυνομικά.
- Πώς νιώθετε τώρα που το ολοκληρώσατε;
Η αλήθεια – και άλλα ψέματα όπως λένε – είναι ότι δεν τελείωσα τώρα το βιβλίο, αλλά πριν από μερικούς μήνες. Η στιγμή της κυκλοφορίας του βέβαια είναι πάντοτε ένας σταθμός, μια ανάσα, μέχρι να βουτήξω ξανά στην επόμενη ιστορία και μετά στην επόμενη και ούτω καθεξής. Αυτές οι βουτιές φέρνουν ένα είδος κάθαρσης, μέχρι να χρειαστεί να λερώσω τα χέρια μου με την επόμενη ιστορία, το επόμενο έγκλημα.
- Ο Αστυνόμος Χάρης Κόκκινος επιστρέφει σε νέα όμως σειρά. Θα είναι πάλι τριλογία;
«Η νόσος του μικρού θεού» αποτελεί το πρώτο μέρος της Τριλογίας του βυθού κι εδώ είναι ίσως χρήσιμο να μιλήσουμε γι’ αυτή την επιλογή. Γιατί επιστρέφει ο ίδιος χαρακτήρας; Η αφήγηση σε συνέχειες υπάρχει από πολύ παλιά αφού στους μύθους και στα ομηρικά έπη συναντά κανείς τους πρώτους ήρωες σειρών. Φαίνεται πως υπάρχει η ανάγκη σε δημιουργούς και αναγνώστες να δένονται με χαρακτήρες που λειτουργούν ως σημεία αναφοράς κάθε εποχής και των ιδιαιτεροτήτων της. Ήρωες που λειτουργούν ως άγκυρες ή ως μήτρες στο χάος του κόσμου της μυθοπλασίας που γεννά διαρκώς νέους. Η αστυνομική λογοτεχνία, ή αυτό που για λόγους ευκολίας βαφτίζουμε ως αστυνομική λογοτεχνία, έφερε πράγματι στο προσκήνιο την χάραξη πλοκής γύρω από το ίδιο κέντρο σε πολλαπλές ιστορίες και μάλιστα με εμβληματικούς χαρακτήρες που συχνά αυτονομούνται και ξεπερνούν τα ίδια τα όρια των ιστοριών ή ακόμη και των δημιουργών τους. Αυτή η τάση στις μέρες μας γενικεύεται με τις αστυνομικές σειρές που λειτουργούν περισσότερο από ποτέ υπνωτιστικά, σε έναν αέναο πολλαπλασιασμό παράλληλων πλοκών, επινοώντας έναν νέο ρυθμό στην αφήγηση, πολύπλοκές διασυνδέσεις, βαθμιαία ανάπτυξη του ψυχολογικού βάθους και της πολυπλοκότητας των χαρακτήρων και μια διαρκή εκκρεμότητα εκεί που θα περίμενε κανείς στο παρελθόν μια σαρωτική κάθαρση. Νομίζω πως χρειάζεται να εμβαθύνουμε σε αυτά τα νέα χαρακτηριστικά της αφήγησης που επιβάλλει η ίδια η πολυπλοκότητα της εποχής μας, μιας εποχής που δεν πιστεύει πια στην οριστική κάθαρση και στην ανάγκη μας να επινοήσουμε άγκυρες στο χάος που επιβάλλει αυτή η συνειδητοποίηση. Ο Χάρης Κόκκινος για εμένα είναι μια τέτοια άγκυρα κι ένας τρόπος στην ουσία να μελετήσω τις αφηγηματικές δυνατότητες και τους περιορισμούς που επιβάλλει το σχήμα που θέλει τον ίδιο χαρακτήρα να επανέρχεται σε πολλές αφηγήσεις. Η οικονομία και το βάθος που θα φωτίσω κάθε φορά είναι ένα επιπλέον μυστήριο, παράλληλο με τα μυστήρια που έχω να διαχειριστώ σε μια νέα ιστορία, μια επιπλέον πρόκληση. Ίσως κάποιοι το θεωρήσουν επιπόλαια ως ευκολία, στην πραγματικότητα πρόκειται για δυσκολία, ένα επιπλέον εμπόδιο που έχω να υπερπηδήσω κάθε φορά. Όσο αυτό το εμπόδιο θα λειτουργεί ως τμήμα ενός ουσιώδους προβληματισμού, θα επανέρχεται και ο χαρακτήρας, σε μια αιώνια νιτσεϊκή επανάληψη.
- Η ιστορία του βιβλίου βασίζεται σε αληθινό περιστατικό;
Ναι, βασίζεται σε έρευνα γύρω από γεγονότα που έχουν συμβεί και εξακολουθούν να συμβαίνουν. Αν κοιτάξετε ακόμη και την ειδησεογραφία της προηγούμενης εβδομάδας θα διαβάσετε ότι στις 9 Απριλίου 2018 εντοπίσθηκαν για πρώτη φορά από τον ερευνητή Χρήστο Τσιρογιάννη, στην ιστοσελίδα του οίκου δημοπρασιών Sotheby’s φωτογραφίες ενός χάλκινου ειδωλίου με τη μορφή αλόγου. Ακολούθησε σκληρός δικαστικός αγώνας, που ολοκληρώθηκε με δικαίωση του ελληνικού κράτους, το οποίο είχε ζητήσει την απόσυρση του ειδωλίου από τη δημοπρασία και συνεργασία για την επιστροφή του. Είναι ένα από τα εκατοντάδες έργα τέχνης και αντικείμενα που μετά από έναν κύκλο παράνομων ή σκοτεινών αγοραπωλησιών καταλήγουν να πωλούνται σε γκαλερί σε όλο τον κόσμο. Σε ένα ταξίδι μου βρέθηκα μπροστά σε μια τέτοια συναλλαγή και από εκεί ξεκίνησε η έρευνα για την ιστορία που κρατάτε σήμερα στα χέρια σας.
- Περιέχει και στοιχεία από τη δική σας πραγματικότητα;
Ναι, φυσικά περιέχει θραύσματα της δικιάς μου πραγματικότητας – πώς θα μπορούσε να είναι και αλλιώς; Ένας από τους λόγους που σε όλη την τριλογία χρησιμοποιώ ως κυρίαρχο το στοιχείο του νερού, πέρα από την κάθαρση που αυτό φέρνει, είναι ότι με ενδιαφέρει το ίδιο το όριο της μυθοπλασίας και πως ο μύθος μπλέκεται με την πραγματικότητα, πόσο ρευστά είναι τα όριά τους. Πολλοί χαρακτηρίζουν τα μυθιστορήματά μου ως κοινωνικά αστυνομικά. Κι αυτό γιατί δεν εστιάζω στην αγριότητα του εγκλήματος ή στην ανατροπή για την ανατροπή ή στην ηδονοβλεψία του τρόμου, όπως μας έρχεται συνήθως από τον βορρά. Με απασχολεί το ουσιαστικό καθρέφτισμα της εποχής μας, της μεσογειακής ματιάς και της ιδιοσυγκρασίας μας, η ρευστότητα των ίδιων των ορίων της αστυνομική λογοτεχνίας ή αυτού που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε αστυνομική αφήγησης.
- Υπήρξαν καθόλου μέρη που δεν τα εντάξατε τελικά στην πλοκή του μυθιστορήματος και τα κλειδώσατε στα συρτάρια ή χρησιμοποιήσατε όλα τα προσχέδια;
Οι εγγραφές και οι επανεγγραφές και τα σβησίματα όσο γραφόταν η ιστορία ήταν μια συνεχής διαδικασία. Τίποτα ωστόσο δεν κλειδώθηκε στα συρτάρια, ότι δεν χώρεσε το αποχαιρέτησα για πάντα. Απαιτείται ένα είδος εσωτερικής κάθαρσης για να περάσεις στην επόμενη αφήγηση, αν θέλεις πράγματι να κάνεις ένα βήμα μπροστά ή τουλάχιστον κάπως έτσι βιώνω μέχρι στιγμής το πέρασμα από την μια ιστορία στην επόμενη.
- Το ζητούμενο για σας ήταν να διηγηθείτε μια συναρπαστική ιστορία ή θέλετε να πείτε και κάτι ακόμη; Ποιος ήταν ο στόχος σας αυτή τη φορά;
Ο συναρπαστικός ρυθμός της αστυνομικής αφήγησης είναι η πρόφαση, όπως είπα και νωρίτερα, το πρώτο επίπεδο της αφήγησης. Ο σκοπός αυτή τη φορά, πέρα από τις πυρηνικές ιδέες που σας περιέγραψε και προορίζονται να εκραγούν στα χέρια του αναγνώστη, ήταν να δώσω μια ιστορία που θεωρώ ότι πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα σε σχέση με τις προηγούμενες κι έρχεται να προτείνει κάτι ουσιαστικό στην ελληνική αστυνομική λογοτεχνία. Η νεκροψία θα δείξει τι κατάφερα. Εξελισσόμαστε όσο δουλεύουμε και κάθε βιβλίο είναι για εμένα ένας σταθμός σε αυτή την εξέλιξη. Βαριέμαι το αναμάσημα και γι’ αυτό ίσως κάθε ιστορία μου χτίζεται με διαφορετικές πρώτες ύλες και άλλη στόχευση.
- Κυρίαρχες στον επίλογο ενός μυθιστορήματος είναι οι ερωτήσεις ή οι απαντήσεις;
Κυρίαρχη σε όλο το μυθιστόρημα και όχι μόνο στον επίλογο είναι η ανάπτυξη ενός πρόσφορου εδάφους ή μιας συνθήκης που γεννά ερωτήσεις που θα γεννήσουν απαντήσεις και θα φέρουν εκ νέου ερωτήσεις και ούτω καθεξής. Στόχος είναι πάντοτε ο αναγνώστης να προβληματιστεί για τα όρια και τον τρόπο σκέψης του, να αναθεωρήσει ενδεχομένως κάποιες βεβαιότητές του και τελικά να γίνει πιο ανεκτικός, πιο τρυφερός με τον εαυτό του και τον κόσμο που τον περιβάλλει. Όσο κι αν ακούγεται παράδοξο για κάποια που γράφει αστυνομικά, το ζητούμενό μου είναι αυτή η τρυφερότητα.
- Τι πιστεύετε ότι χάνει ένας αναγνώστης που δεν διαβάζει αστυνομικά μυθιστορήματα;
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά. Ο καθένας χαράσσει την μοναδική αναγνωστική διαδρομή του με βάση τις ανάγκες και τις αναφορές του. Άρα, υποθέτω, όπως συμβαίνει με κάθε επιλογή, κάτι κερδίζει, κάτι χάνει. Κάποιος μπορεί να μην διαβάζει καθόλου, να στέκεται στο αναγνωστικό μηδέν και πάλι κάτι να κερδίζει και κάτι να χάνει. Δύσκολο και ρευστό να μιλήσεις για τη ζωή του άλλου, εκτός κι αν είναι χαρακτήρας σε βιβλίο σου, δύσκολο ακόμη και να χρησιμοποιείς τον όρο κέρδος και χασούρα για κάτι τέτοιο – ίσως αυτή η τελευταία παρατήρηση να με έκοβε στις πανελλήνιες εξετάσεις, τώρα που το σκέφτομαι.
- Πώς νιώθετε μετά από τόσα χρόνια σ’ αυτή τη δουλειά;
Δεν νιώθω ότι η ενασχόληση με την τέχνη και η οργιαστική ηδονή της δημιουργίας μπορεί να συγκριθεί με κάτι άλλο στη ζωή μου και σίγουρα δεν θα την αποκαλούσα δουλειά. Είναι ένα μοναδικό, λαμπερό και σκοτεινό ταυτόχρονα κομμάτι εντός μου, η πηγή κάθε βίας και κάθε τρυφερότητας για τον κόσμο και για τον εαυτό μου, ένα ταξίδι σε κάποιο νησί που δεν έχει φτάσει κανείς άλλος και δεν θα φτάσουν παρά οι αναγνώστες μου – ή μάλλον κι αυτοί ακόμη θα φτάσουν στο δικό τους μοναδικό νησί, κάπου κοντά μου. Αυτή η εγγύτητα, κυρίως η συναισθηματική, είναι κεντρικό ζητούμενο σε κάθε βιβλίο μου και μάλλον σε κάθε έργο τέχνης.
Συνέντευξη για το Βιβλιοπωλείο Books Plus – Books Plus Bookstore