Η συγγραφέας Ευτυχία Γιαννάκη μιλά στον Κωνσταντίνο Μανίκα, με αφορμή τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής, και όχι μόνο, που σύντομα ξεκινούν από τον IANOS και η ίδια συμμετέχει έχοντας αναλάβει τα σεμινάρια για την αστυνομική αφήγηση.
- Γιατί αποφασίσατε να αναλάβετε το σεμινάριο του ΙΑΝΟΥ για την αστυνομική αφήγηση;
Με ενδιαφέρουν οι νέοι δημιουργοί και ο τρόπος που αντιλαμβάνονται την αστυνομική αφήγηση. Η πυροδότηση νέων έργων σε ένα είδος που γνωρίζει μεγάλη άνθηση γιατί καθρεφτίζει την εποχή μας, η διαμόρφωση μιας καλύτερης αντίληψης για τα δομικά του στοιχεία και η διαμόρφωση όχι μόνο μελλοντικών δημιουργών, αλλά και καλύτερων αναγνωστών του είδους είναι μέσα στους στόχους του σεμιναρίου. Ο στόχος όταν ανέλαβα τα σεμινάρια ήταν να ανοίξει το είδος, να γίνει ίσως αντιληπτό με όλες τις προεκτάσεις του σε ανθρώπους που θέλουν να ασχοληθούν με τη γραφή ή θέλουν απλώς να το γνωρίσουν σε μεγαλύτερο βάθος. Τα στοιχεία του αστυνομικού που το καθιστούν δημοφιλές, η σφιχτή πλοκή, οι δυνατοί χαρακτήρες, ο ρυθμός, οι ανατροπές, είναι δομικά στοιχεία της αφήγησης που μπορεί να φανούν χρήσιμα σε οποιονδήποτε δημιουργό, σε οποιοδήποτε λογοτεχνικό είδος κι αν υπηρετεί, οπότε η μελέτη του αστυνομικού και υπό αυτό το πρίσμα, με ανθρώπους διαφορετικών αναφορών ή στόχων γέννησε στους κύκλους που προηγήθηκαν εξαιρετικά δυναμικές δημιουργικές ομάδες. Στόχος μου εξακολουθεί να είναι η πυροδότηση τέτοιων δημιουργικών ομάδων που στο μέλλον θα μας δώσουν έργα στο είδος και όχι μόνο.
- Οι συμμετέχοντες, τι να περιμένουν να αποκομίσουν από το σεμινάριο;
Θα αλλάξει θεωρώ η αντίληψή τους για την ανάγνωση, όχι μόνο του αστυνομικού, αλλά της λογοτεχνίας συνολικά. Θα δουν με δομημένο τρόπο και ασκήσεις τεχνικές που ξεκλειδώνουν αυτή την αντίληψη και στη συνέχεια γεννούν ή πυροδοτούν τις νέες ιστορίες. Βουτώντας σε ένα πλούσιο υλικό από βιβλιογραφία, κείμενα, βίντεο, ασκήσεις και σημειώσεις ξεκινάει για τον καθένα από αυτούς ένα συναρπαστικό ταξίδι όπου οδηγός είναι ο ίδιος και συνοδοιπόροι οι άλλοι συμμετέχοντας κι εγώ βεβαίως. Σίγουρα στο τέλος του σεμιναρίου θα στέκονται σε πολύ διαφορετικό σημείο από αυτό από το οποίο ξεκίνησαν.
- Πόσο διάστημα θα διαρκέσει και ποιες θα είναι οι υποχρεώσεις τους;
Έχουμε δέκα εβδομαδιαίες συναντήσεις – ενότητες που διαρκούν περίπου ένα τρίμηνο. Σε αυτό το διάστημα επεξεργαζόμαστε το υλικό, παράγουμε νέες ιστορίες, κουβεντιάζουμε εξατομικευμένα με αφορμή τις ασκήσεις ή νέες ιστορίες που έχουν στα σκαριά. Το υλικό βεβαίως είναι φτιαγμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να τους συνοδεύει για καιρό μετά και ανάλογα με τον χρόνο που έχουν να αφιερώσουν ή το στάδιο στο οποίο βρίσκονται σε σχέση με τις δικές τους ιστορίες.
- Ποιες διαφορές έχει το ζωντανό σεμινάριο με το ασύγχρονο, που επίσης θα διδάξετε;
Στο ζωντανό σεμινάριο που θα γίνεται μέσω zoom, λόγω περιορισμών covid, συναντιόμαστε κάθε Τρίτη απόγευμα για τρεις ώρες και βλέπουμε σε πραγματικό χρόνο το υλικό, τις ασκήσεις μας και όλα όσα πυροδοτούνται με αφορμή της ιστορίες που έχουν δημιουργήσει στη διάρκεια της εβδομάδας οι συμμετέχοντες. Φυσικά υπάρχουν και ατομικές συναντήσεις και σχόλια που στέλνω στον καθένα ξεχωριστά για τις ιστορίες ή τις ασκήσεις του. Στο ασύγχρονο πρόγραμμα, οι συμμετέχοντες μπαίνουν σε δικό τους χρόνο στην πλατφόρμα e-learning του Ιανού και μελετούν το υλικό που είναι ανεβασμένο εκεί (σημειώσεις, βιβλιογραφία, ασκήσεις, βίντεο κ.λπ.). Στη συνέχεια μου στέλνουν τις ασκήσεις τους μέσω email και λαμβάνουν τα σχόλιά μου. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα κανονίζουμε και ατομικές συναντήσεις μέσω zoom εφόσον το επιθυμούν. Το υλικό και στα δύο τμήματα είναι ίδιο, αλλάζει μόνο ο χρόνος και ο τρόπος που το βλέπουν ανάλογα με τις ανάγκες τους.
- Μπορεί να διδαχθεί η συγγραφή ή είναι κάτι πηγαίο που δεν μπαίνει σε “κουτάκια”;
Μπορεί να πυροδοτηθεί, να δει κανείς τεχνικές, να αποκτήσει καλύτερη αντίληψη αυτού που απαιτείται να κάνει αν επιθυμεί να αφοσιωθεί σε αυτή την τέχνη. Όπως κάθε τέχνη – και ευτυχώς – πέρα από τους κανόνες, διατηρεί την ελευθερία, το αχαρτογράφητο, αυτό που σπάει τον κανόνα και σε αυτό το αχαρτογράφητο έχει κανείς κάποιους συνοδοιπόρους με τους οποίους είναι μια ευκαιρία να συναντηθεί μέσω των σεμιναρίων, πέρα από τις συναντήσεις που προκύπτουν ούτως ή άλλως μέσα στα ίδια τα βιβλία.
- Τι το ιδιαίτερο χρειάζεται η δόμηση των χαρακτήρων μιας αστυνομικής αφήγησης;
Ο χαρακτήρας είναι αυτός που γεννάει την πλοκή κι αν υποθέσουμε ότι η σφιχτή πλοκή είναι πυρήνας του αστυνομικού, τότε καταλαβαίνει κανείς ότι χρειαζόμαστε δυνατούς χαρακτήρες, επαρκώς δουλεμένους ώστε να στηρίξουν το οικοδόμημα. Το αστυνομικό μυθιστόρημα στην εποχή μας είναι μια πολυεπίπεδη αφήγηση που ξεφεύγει από τα όρια του γρίφου και μετατρέπεται σε κοινωνικό μυθιστόρημα καθρεφτίζοντας την κοινωνία, τους τόπους, τα ζητήματα που μας απασχολούν αλλά και την ανθρώπινη συνθήκη, τον ψυχισμό μας, τους υπαρξιακούς φόβους μας. Είμαστε οι ιστορίες μας και οι χαρακτήρες σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα είναι η ίδια η ιστορία, αυτοί που την γεννούν και της δίνουν νόημα.
- Ποια θεωρείτε τα τρία απαραίτητα στοιχεία για τη δημιουργία ενός ενδιαφέροντος αστυνομικού μυθιστορήματος;
Τρία επίπεδα βλέπω ως εξίσου σημαντικά:
- την καλοδουλεμένη πλοκή, με τον ρυθμό, τις ανατροπές, το σασπένς που πρέπει να διατηρεί μια τέτοια αφήγηση όπως μας έρχεται από τις καταβολές του είδους
- το κοινωνικό σχόλιο, το καθρέφτισμα δηλαδή της εποχής, της ατμόσφαιρας, του τόπου, των κοινωνικών ζητημάτων που μας απασχολούν
- την καταβύθιση στον ανθρώπινο ψυχισμό και την ανθρώπινη κατάσταση με το ευμετάβλητο, την ασάφεια, την ανησυχία, το φως και το σκοτάδι της και τη λεπτή γραμμή που τα χωρίζει.
Αυτό το τρίπτυχο νομίζω είναι το επιδιωκόμενο στη σύγχρονη αστυνομική αφήγηση. Ξεφεύγουμε δηλαδή από τα απλά όρια του γρίφου, που ήταν στο παρελθόν το αστυνομικό μυθιστόρημα και περνάμε στη λογοτεχνία. Γι’ αυτό και ο τίτλος του σεμιναρίου μας είναι: «Αστυνομική αφήγηση: από τον γρίφο στη λογοτεχνία».
Πηγή: http://culturepoint.gr/i-eftychia-giannaki-sto-culturepoint-gr/
Διαβάστε περισσότερα για το πρόγραμμα του σεμιναρίου εδώ: https://giannaki.com/dimiourgiki-grafi/