Ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία της η Πόλη στο φως, το τρίτο μέρος της Τριλογίας της Αθήνας με πρωταγωνιστή τον Αστυνόμο Χάρη Κόκκινο, εξακολουθεί να διαβάζεται και να συζητιέται. Η εξαιρετική κριτική της Αλεξάνδρας Γερακίνη είναι διεισδυτική και φωτίζει με τον δικό της τρόπο την Πόλη στο φως
Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου αναφέρει στο βιβλίο του Η κίνηση του εκκρεμούς ότι μια ξεχωριστή και ιδιαίτερα παραγωγική κατηγορία της λογοτεχνίας της κρίσης αποτελούν οι συγγραφείς του αστυνομικού μυθιστορήματος, οι οποίοι αντιμετωπίζουν την κρίση κατά μέτωπο, μπαίνοντας στη διακεκαυμένη ζώνη της καθημερινότητας τόσο στο κοινωνικό όσο και στο πολιτικό επίπεδο και επιμένοντας στη δημόσια διαφθορά, που συνεχίζει να αναπαράγεται και στις μέρες μας με όλο το ιστορικό μεγαλείο της (Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Η κίνηση του εκκρεμούς, σελ. 810-811). Τα τελευταία χρόνια, οι Ελληνίδες συγγραφείς εισέρχονται δυναμικά σ’ αυτόν τον χώρο του αστυνομικού μυθιστορήματος και μάλιστα με κάποια πολύ αξιόλογα δείγματα γραφής, όπως είναι το τελευταίο βιβλίο της Ευτυχίας Γιαννάκη, Πόλη στο φως.Η Πόλη στο φως ρίχνει την αυλαία στην «Τριλογία της Αθήνας», που ξεκίνησε το ταξίδι της το 2016 στην Αθήνα της κρίσης. Η αρχή έγινε με το Πίσω κάθισμα, στο οποίο εξιχνιάζεται η δολοφονία ενός σκηνοθέτη, και ακολούθησαν οι Αλκυονίδες μέρες, όπου ξετυλίγεται το κουβάρι της δολοφονίας μιας κοπέλας από την Γκάνα. Τα βιβλία διαβάζονται ως τριλογία αλλά και ξεχωριστά το καθένα, αφού εξασφαλίζονται από τη συγγραφέα όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις και για τις δύο περιπτώσεις.
Η Πόλη στο φως δίνει στην τριλογία ένα τέλος αντάξιο της λογοτεχνικής της πορείας, καθώς είναι η καλύτερη και πιο ώριμη στιγμή αυτής της πορείας για πολλούς λόγους: από τη μια για την ολοκληρωμένη πλοκή, τους αποκαλυπτικούς και διεισδυτικούς διαλόγους, το ενδιαφέρον του αναγνώστη που παραμένει αμείωτο μέχρι και την τελευταία σελίδα, και από την άλλη για την ανατροπή και κυρίως για το συγκλονιστικό και αναπάντεχο φινάλε, που πέφτει σαν παγωμένο νερό στα κεφάλια των αναγνωστών, αλλά παράλληλα λειτουργεί και ως κάθαρση σε μια υπόθεση που φέρει όλα τα δομικά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.
Μια έγκυος γυναίκα, πρώην μοντέλο, δολοφονείται στη μονοκατοικία της στο Καβούρι και ο –γνώριμος πια από τα άλλα δύο βιβλία της τριλογίας– αστυνόμος Χάρης Κόκκινος αναλαμβάνει μαζί με την ομάδα του να εξιχνιάσει το μυστήριο του εγκλήματος, έναν κύκλο αίματος και βίας που ξεκινάει από τη Σερβία του 1995 και καταλήγει στην Αθήνα του 2014. Όλα τα άτομα που ανήκουν στον κύκλο της δολοφονημένης γυναίκας είναι ύποπτα και οι έρευνες της αστυνομίας θα φέρουν στο φως τις παθογένειες της πόλης, αλλά και τα λάθη του παρελθόντος που κατατρύχουν σας ερινύες τους ήρωες του βιβλίου. Παράλληλα, ο γιος του αστυνόμου δικάζεται με μια βαριά κατηγορία και οι αντοχές δοκιμάζονται σκληρά και σε πολλαπλά επίπεδα. Το προσωπικό δράμα που βιώνει ο αστυνόμος διατρέχει την πλοκή όλης της τριλογίας και ο αναγνώστης παρακολουθεί από τη μια την εξιχνίαση του εγκλήματος και από την άλλη τις εξελίξεις στη ζωή του Χάρη Κόκκινου, που βαδίζει κυριολεκτικά σε τεντωμένο σχοινί. Το μυθιστόρημα κινείται από το ατομικό στο συλλογικό και αντίστροφα, διανύοντας ατέλειωτες διαδρομές σε μια πόλη που νοσεί και αποδεικνύοντας ότι δεν μπορούμε να ζούμε σαν αυτιστικές υπάρξεις, χωρίς να ενσωματώνουμε τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες που μας διατρέχουν και μας καθορίζουν.
Το βιβλίο συνδυάζει πολλά διαφορετικά στοιχεία και κινείται σε τέσσερα επίπεδα: α) στο επίπεδο του αστυνομικού μυθιστορήματος με όλα τα χαρακτηριστικά του είδους, αν και η Ευτυχία Γιαννάκη έχει αποδείξει ότι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα αξίζει να διαβαστεί ακόμα και αν διαγράφεται από τις πρώτες σελίδες ποιος είναι ο δολοφόνος, β) στο επίπεδο του κοινωνικού προβληματισμού, καθώς θίγονται μία σειρά από σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα όπως η ανοχή στο διαφορετικό, η απατηλή λάμψη του κόσμου του μόντελινγκ και του αθλητισμού, η ενδοοικογενειακή βία, το κυνήγι του εύκολου πλουτισμού, ο βρόμικος κόσμος των αναβολικών, η απανθρωπιά του πολέμου, το ψέμα και η διαφθορά που εισβάλλει σε κάθε πτυχή της ζωής μας, γ) στο επίπεδο της υπαρξιακής ανησυχίας, της ψυχογράφησης των ηρώων και της διείσδυσης στα άδυτα της σκέψης και της ψυχοσύνθεσής τους – δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως μπαινοβγαίνει στη ζωή του Χάρη Κόκκινου και του γιου του η λογοτεχνική μορφή του Αυστριακού συγγραφέα Τόμας Μπέρνχαρντ, ο οποίος θεωρείται ένας πραγματικός μάστορας στη σκιαγράφηση ανθρώπινων χαρακτήρων και δ) στην αναπαράσταση της πόλης στα χρόνια της κρίσης, όχι μόνο της οικονομικής αλλά και της κοινωνικής και της πολιτιστικής κρίσης, που τρυπώνει σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ύπαρξης.
Η Πόλη στο φως λοιπόν κερδίζει αυτό το στοίχημα και δεν καταγγέλλει ούτε παρηγορεί, ρίχνει φως, άπλετο φως σε μια πόλη που για χρόνια ζούσε στο σκοτάδι. Γι’ αυτό και αξίζει να διαβαστεί.
Μια πραγματική ανθρωπογεωγραφία της πόλης της Αθήνας, που βαδίζει μαζί με τους ήρωές της, αποτελεί το βιβλίο της Ευτυχίας Γιαννάκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι οι ήρωες του βιβλίου συνομιλούν με την πόλη τους, γίνονται παρατηρητές του αστικού τοπίου, γίνονται flâneur για να χρησιμοποιήσουμε τον όρο του Μποντλέρ. Άλλωστε, το βιβλίο αρχίζει με μια φράση του Μποντλέρ: «Τι παράξενα φαινόμενα βρίσκουμε σε μια μεγάλη πόλη, αρκεί να περιπλανηθούμε με τα μάτια ανοιχτά. Η ζωή βρίθει αθώων τεράτων». Μόνο που οι flâneur του βιβλίου δεν είναι οι αργόσχολοι αστοί διαβάτες του Παρισιού, αλλά οι αγχωμένοι κάτοικοι μιας πολυδιασπασμένης και απορρυθμισμένης πόλης χωρίς σταθερές αναφορές. Η πόλη οδηγεί τα βήματά τους και αυτοί με τη σειρά τους απλώνουν το βλέμμα τους στην πόλη και εγγράφουν μια νέα εκδοχή της, που συμπληρώνει κομμάτι κομμάτι το πολυσύνθετο μωσαϊκό της. Ποιος είναι ο αθώος τελικά και ποιος ο ένοχος σε μια πόλη γεμάτη παθογένειες; Μήπως ο καθένας κουβαλάει και τις δικές του ευθύνες και ενοχές για όλα αυτά που έκανε ή δεν έκανε;
Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι κανένα από αυτά τα επίπεδα του βιβλίου δεν εκβιάζεται, τα επίπεδα άλλοτε τέμνονται και άλλοτε εφάπτονται, συνυπάρχουν αρμονικά και οδηγούν αβίαστα τον αναγνώστη σε ένα από τα πιο σημαντικά διακυβεύματα της λογοτεχνίας της κρίσης: στον προβληματισμό του και στον φωτισμό των γεγονότων μακριά από κάθε ηθικολογία και διδακτισμό. Όπως γράφει ο Χρήστος Χωμενίδης (Φάις, Μ., «Λογοτεχνία και κρίση – Ένας ατέρμων κοχλίας», Η Εφημερίδα των συντακτών, 06/01/2013) είναι ζόρικη επιλογή για τον συγγραφέα να μπει στη βάσανο να κατανοήσει τι πραγματικά συμβαίνει και διαβλέπει τον κίνδυνο για τη λογοτεχνία να λειτουργήσει είτε καταγγελτικά είτε παρηγορητικά, παριστάνοντας ότι δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει γύρω του. Η Πόλη στο φως λοιπόν κερδίζει αυτό το στοίχημα και δεν καταγγέλλει ούτε παρηγορεί, ρίχνει φως, άπλετο φως σε μια πόλη που για χρόνια ζούσε στο σκοτάδι. Γι’ αυτό και αξίζει να διαβαστεί.
Πηγή: https://diastixo.gr/kritikes/ellinikipezografia/12133-polh-sto-fos
