ViewTag: Η ζωή είναι μια εκπαίδευση στην απώλεια

Αν δεν έκανε τόση ζέστη ώστε να αναγκαστώ να σηκωθώ να βάλω σε λειτουργία τον ανεμιστήρα οροφής δεν θα άφηνα από τα χέρια μου το βιβλίο της Ευτυχίας Γιαννάκη, «Στο πίσω κάθισμα» (εκδόσεις Ίκαρος).

Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που εκτός από τους ήρωες του έχει έντονο το στοιχείο της πόλης, της Αθήνας. Της πόλης που ζούμε όπως είναι σήμερα. Πλάκα, Κουκάκι, Λεωφόρος Αλεξάνδρας – εκεί που είναι η ΓΑΔΑ (Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών) –  ολίγο από Βόρεια προάστια.

Ο ήρωας της Ευτυχίας είναι ο ντετέκτιβ Χάρης Κόκκινος, ένας αστυνομικός που δείχνει καθαρός άνθρωπος (λέω δείχνει γιατί η Ευτυχία ετοιμάζει μια τριλογία με αυτόν ως βασικό ήρωα οπότε δεν ξέρουμε τι επιφυλάσσει η συγγραφέας στον ήρωά της – ή και το ανάποδο…), αποτελεσματικός και φυσικά έχει κι αυτός ένα μυστικό που θέλει να το κρατήσει ως τέτοιο, αλλά τελικά θα αναμετρηθεί μαζί του.

Η ιστορία του βιβλίου ξεκινάει με τη δολοφονία ενός θεατρικού σκηνοθέτη μέσα στο θέατρο του στην Πλάκα.
Η συγγραφέας στήνει με τις λέξεις και τον εξαιρετικό της ρυθμό ένα απολύτως νουάρ σκηνικό μέρα τη μέρα (έτσι είναι χωρισμένα τα κεφάλαια του βιβλίου) όπου οι χαρακτήρες παρουσιάζονται τόσο αβίαστα, σα να βλέπεις μια ταινία.
Ή σαν να κάνεις μια βόλτα στην πόλη αλλά παρατηρώντας, όχι κοιτάζοντας απλώς τα παπούτσια σου ή το κινητό σου!

Αυτό λοιπόν που μου άρεσε πολύ στο βιβλίο της Ευτυχίας Γιαννάκη είναι η κοινωνική της ματιά στην πόλη μου, σήμερα μετά από επτά χρόνια κρίσης. Χωρίς δημοσιογραφίστικους μελοδραματισμούς. Με γοήτευσαν οι νύξεις της! Αυτή η αίσθηση που δημιουργείται όταν βλέπεις κάτι και σου γεννάει σκέψεις είτε εκείνη την ίδια στιγμή είτε λίγο αργότερα, όταν το φιλτράρεις!

Ναι θέλεις να μάθεις να μάθεις τον δολοφόνο, θέλεις να δεις πώς εξελίσσεται η παράλληλη ιστορία που αφορά στον Χάρη Κόκκινο, αλλά δεν πηδάς τις σελίδες. Περιπλανιέσαι στην πόλη με τους υπόλοιπους χαρακτήρες του βιβλίου και παρασύρεσαι στη μαγεία της ανάγνωσης.
Η Ευτυχία Γιαννάκη είναι ξεκάθαρη. Το βιβλίο «Στο πίσω κάθισμα» είναι το πρώτο από αυτό που ονομάζει η Τριλογία της Αθήνας!
Περιμένω να συνεχίσω τη βόλτα μαζί της!

Μέχρι τότε γνωρίστε τη καλύτερα, ελπίζω, μέσα από την κουβέντα που είχαμε ένα πρωινό στο Κουκάκι, εκεί που ο αστυνόμος Χάρης Κόκκινος έρχεται αντιμέτωπος με τους δαίμονές του!

Πώς γεννιέται ένα αστυνομικό μυθιστόρημα;

Να σου πω πώς γεννιέται σε μένα. Πάντα ξεκινάω από μια κεντρική ιδέα η οποία κυκλοφορεί πολύ καιρό μέσα στο μυαλό μου, εν συνεχεία προσπαθώ να σκεφτώ την πλοκή, καταστρώνω ένα βασικό σχέδιο, τους χαρακτήρες. Αυτοί ζωντανεύουν μέσα στο μυαλό μου, σαν να είναι υπαρκτά πρόσωπα που κινούνται γύρω μας. Όπως είδες και στο βιβλίο αναφέρομαι, γράφω για τη σημερινή Αθήνα. Επιλέγω έναν οικείο τόπο και οικείους χαρακτήρες. Αυτοί με  συνοδεύουν για ένα διάστημα. Και μετά αρχίζει το γράψιμο.

Το πολύ ενδιαφέρον, τουλάχιστον όπως τα έχω ζήσει μέχρι τώρα, είναι ότι όπως κι αν έχεις καταστρώσει τα πράγματα, όσο κι αν έχεις ένα βασικό σχέδιο πάντοτε βρίσκεσαι μπροστά σε ανατροπές.
Νομίζω αυτό έχει να κάνει και με τον τρόπο που διαβάζει κανείς αστυνομική λογοτεχνία, δηλαδή και ο συγγραφέας και ο αναγνώστης βρίσκονται μπροστά σε εκπλήξεις.
Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον κομμάτι γιατί εκεί που πιστεύεις ότι θα έβρισκες ανοιχτές πόρτες  …αυτές κλείνουν όπως πάλι ανοίγουν κάποια άλλα παράθυρα που δεν το είχες σκεφτεί από πριν. Κι αυτό ανατρέπει την αρχική πλοκή που είχα στο μυαλό μου.
Ωστόσο η κεντρική ιδέα, η αίσθηση, η ατμόσφαιρα, το ύφος, ο ρυθμός υπάρχουν και  είναι μέσα στο μυαλό μου από την πρώτη στιγμή.

Η κεντρική ιδέα λοιπόν για το «Πίσω Κάθισμα» ποια ήταν;

Ήθελα να προσπαθήσω να συνθέσω μια τοιχογραφία των ανθρώπων της πόλης, οι οποίοι ζουν σε ένα  σύμπαν που μεταβάλλεται και αλλάζει ραγδαία τα τελευταία χρόνια και παράλληλα να διεισδύσω σε μια ιστορία που έχει να κάνει με οικογενειακά μυστικά, κοινά μυστικά, τα κλειστά στόματα, το παρελθόν όπως το κουβαλάμε ή όπως νομίζουμε ότι το έχουμε αφήσει πίσω μας, αλλά αυτό επανέρχεται και είναι εκεί.
Ήθελα να μιλήσω για τη βία, την συγκαλυμμένη βία που κάνει  κύκλους, οδηγεί σε ξεσπάσματα, σε ανατροπές, παρουσιάζοντας τόσο την προσωπική ιστορία του βασικού μου ήρωα, του αστυνόμου Χάρη Κόκκινου, όσο και τη διαδικασία της επίλυσης μιας υπόθεσης που είναι η δολοφονία ενός σκηνοθέτη μέσα στο θέατρό του στην Πλάκα.

Ποια ήταν τα δικά σου αναγνώσματα;

Για πολλά χρόνια υπήρξα αναγνώστρια κλασικής, γενικής λογοτεχνίας. Αστυνομική λογοτεχνία άρχισα να διαβάζω πριν από δύο-τρία χρόνια. Οπότε οι μεγάλες μου αγάπες βρίσκονται στα διαβάσματά μου από την εποχή της εφηβείας. Μου αρέσουν πάρα πολύ οι Αυστριακοί συγγραφείς. Ο μεγάλος αγαπημένος μου είναι ο Τόμας Μπέρνχαρτ, η Ελφρίντε Γιέλινεκ.  Έχω αναφορές και στον Κάφκα. Αυτοί είναι οι αγαπημένοι μου.
Όταν ανακάλυψα την αστυνομική λογοτεχνία βρήκα ένα τελείως διαφορετικό σύμπαν. Ξεκίνησα από τους «κλασικούς» του είδους. Είχα όμως διαβάσει Έντγκαρ Άλαν Πόε από πολύ παλιά – θεωρείται ο πατέρας της αστυνομικής λογοτεχνίας με τους φόνους της οδού Μοργκ. Διάβασα Άγκαθα Κρίστι, Ζορζ Σιμενόν, διάβασα αστυνομική λογοτεχνία από διάφορες χώρες. Έχει σημασία να δεις πώς έχει εξελιχθεί η αστυνομική λογοτεχνία στις διάφορες χώρες διαχρονικά.

Ξαφνικά διαπίστωσα ότι  αστυνομική λογοτεχνία δεν είναι απλώς η επίλυση ενός αστυνομικού γρίφου, ένα λογικό παιχνίδι. Πρόκειται για ένα κοινωνικό σχόλιο. Στις καλύτερες της μορφές είναι μια βαθιά διείσδυση στην ανθρώπινη ψυχολογία και στα βαθύτερα θέματα που μπορεί να απασχολούν έναν άνθρωπο.
Ως αναγνώστρια λοιπόν ένιωσα πάρα πολύ ωραία μέσα σε αυτόν τον κόσμο και είπα να το δοκιμάσω!

Οι σπουδές σου στην πληροφορική, σε βοήθησαν στη δόμηση της ιστορίας σου;

Η αλήθεια είναι ότι λόγω των σπουδών μου διαθέτω έναν λογικό τρόπο σκέψης.  Ενδεχομένως βοηθάει στο στήσιμο της στρατηγικής.
Όμως το πιο σημαντικό είναι να καταφέρεις να βρεις τη φωνή σου στο ρυθμό και στο ύφος της αφήγησης, γιατί αυτό είναι που καθιστά κάτι λογοτεχνικό έργο ή μη λογοτεχνικό έργο.

Σήμερα δεν μπορούμε να μιλάμε μόνο για μια ιστορία με καρικατούρες ντετέκτιβ που οδηγού στην επίλυση ενός λογικού προβλήματος. Δεν είναι αυτό. Για μένα η αστυνομική λογοτεχνία σήμερα είναι αυτό που έλεγε ο Μάνσετ «η ηθική λογοτεχνία της εποχής μας». Έρχεται να κάνει  ένα κοινωνικό σχόλιο και να μελετήσει την κοινωνία.

Στο δικό μου βιβλίο, πιστεύω ότι η ιστορία δεν θα υπήρχε αν δεν υπήρχε η Πόλις! Αυτό που ήθελα πάνω απ’ όλα ήταν να φτιάξω μια ιστορία για την πόλη, την Αθήνα, όπως εγώ τη φιλτράρω.

Ποιος από τους ήρωες του βιβλίου σου έχει τα περισσότερα δικά σου χαρακτηριστικά γνωρίσματα – στοιχεία του χαρακτήρα σου;

Επειδή αγαπάω κι εγώ το Κουκάκι, εσύ έχεις μεγαλώσει εδώ, και στο Κουκάκι ο Κόκκινος έχει μια αναπάντεχη συνάντηση που του δίνει μια συμβουλή σε ένα μαγειρείο της περιοχής. Θέλεις να μας στείλεις εκεί;

Κοίτα…  δε θα πω συγκεκριμένο όνομα. Αν κατέβεις όμως τη Φαλήρου, που κάποιος έχει γράψει και στίχους του Σέξπιρ στους τοίχους – αναφέρεται κιόλας στο βιβλίο – αν λοιπόν ακολουθήσεις αυτόν τον ιδιότυπο χάρτη θα το βρεις.
(δεν συνεχίζω για να μην  σας χαλάσω ούτε μια στιγμή απόλαυσης της ανάγνωσης και αλλάζω θέμα!)

Το «Πίσω Κάθισμα» είναι το πρώτο βιβλίο από αυτό που έχεις προαναγγείλει ως η «τριλογία της Αθήνας». Είσαι έτοιμη και για τα άλλα δύο;

Στην πραγματικότητα το βιβλίο είναι το πρώτο μέρος της ιστορίας του αστυνόμου Χάρη Κόκκινου. Με το δεύτερο αλλά και με το τρίτο βιβλίο θα ολοκληρωθούν κάποια θέματα του ήρωα, αλλά μπορεί και να μην κλείσει ο κύκλος του. Θα δούμε…

Ευτυχία, ποιοι είναι οι φόβοι σου;

Ο μεγαλύτερος φόβος και για μένα και για τους περισσότερους ανθρώπους είναι ο φόβος του θανάτου, του δικού του ή ο φόβος της απώλειας κάποιου δικού του ανθρώπου.

Η ζωή είναι μια εκπαίδευση στην απώλεια. Γεννιέσαι έχοντάς τα όλα και σιγά-σιγά χάνεις πράγματα. Όλες αυτές οι απώλειες, στη δική μου φιλοσοφία, έρχονται για να μας εκπαιδεύσουν στην υπέρτατη απώλεια που θα είναι η απώλεια της δικής μας ζωής.

Από αυτόν τον βασικό φόβο νομίζω εκπορεύονται και όλοι οι υπόλοιποι.
Γράφοντας αστυνομικό μυθιστόρημα είναι ένας τρόπος να διαχειριστώ αυτόν τον φόβο. Στους ανθρώπους αρέσει να προσεγγίζουν αυτό το θέμα όντες ασφαλείς. Θεωρώντας ότι τη στιγμή που γράφουν, ή διαβάζουν για το θέμα είναι ασφαλείς. Γι’ αυτό ίσως και μας αρέσουν οι αστυνομικές σειρές, τα θρίλερ κλπ. Νιώθουμε ασφαλείς αλλά είμαστε κοντά σε έναν θάνατο.

Εσένα τι σε κάνει να αισθάνεσαι ασφαλής;

Το κατασκευασμένο σκηνικό ενός βιβλίου που γράφω. Εκεί είναι το καταφύγιό μου!

Τα κοινά μυστικά είναι βασικό συστατικό της ιστορίας σου. Σήμερα που είμαστε παραδομένοι στα social media και τα λέμε  όλα μόνοι μας, υπάρχουν «μυστικά»;

Υπάρχουν! Υπάρχει η έννοια του κοινού μυστικού. Αυτού που το ξέρουμε όλοι μας αλλά δεν μιλάμε γι’ αυτό.

Να σου δώσω ένα παράδειγμα: μια γνωστή μου έλεγε ότι στις διακοπές της, πηγαίνοντας για μπάνιο, προπορευόταν ένα αυτοκίνητο που έκανε ζιγκ-ζαγκ. Δεν οδηγούσε καλά, φαινόταν ότι κάτι δεν πάει καλά. Το αυτοκίνητο αυτό λοιπόν σταμάτησε στην άκρη του δρόμου. Η φίλη μου προσπερνώντας είδε τον πατέρα οδηγό να έχει γυρίσει και να ρίχνει γροθιές στο παιδί που καθόταν στο πίσω κάθισμα. Η φίλη μου το κατήγγειλε στην αστυνομία. Όμως τις περισσότερες φορές απλώς «προσπερνάμε» αυτές τις καταστάσεις. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και σε μια πολυκατοικία. Έτσι λοιπόν όλοι μπορεί να γνωρίζουν ότι υπάρχει μια κατάσταση που δεν θα ήταν καλό να υπάρχει ωστόσο δεν μιλάνε γι’ αυτή.
Δεν θεωρώ ότι είναι αδιαφορία. Θέλουμε να απέχουμε, εθελοτυφλούμε σε ό,τι δεν μας είναι αρεστό. Δεν θέλουμε να αναμετρηθούμε με αυτές τις καταστάσεις.
Γιατί αυτό θα σήμαινε εμπλοκή και πολλές φορές, τις περισσότερες επιλέγουμε να μην το κάνουμε είτε λόγω γραφειοκρατίας είτε γιατί δεν θέλουμε να αναμετρηθούμε με το συγκεκριμένο άτομο που προκαλεί.

Εσένα ποια είναι η σχέση σου με τα social media;

Είναι πολύ καλή λόγω της δουλειάς μου! Αλλά δεν μπαίνω σε καβγάδες! Το τοπίο στα social media είναι συχνά ζοφερό. Βλέπεις ανθρώπους να αντιδικούν, να μιλάνε με άσχημο τρόπο.
Συνήθως οι άνθρωποι εκεί μιλάνε για τα κακώς κείμενα, για ό,τι δεν τους αρέσει. Σπάνια θα δεις το αντίθετο.
Εγώ επιλέγω να μιλάω γι’ αυτά που μου αρέσουν. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι κάποιος δεν έχει κάτι που τον ευχαριστεί. Αν μιλούσαμε λίγο περισσότερο γι’ αυτά το τοπίο θα ήταν λιγότερο ζοφερό.  Βεβαίως δεν απαιτώ από κανέναν να του αρέσουν αυτά που ενδιαφέρουν και ευχαριστούν εμένα.

Ακούς μουσική όταν γράφεις;
Ακούω πολύ μουσική όταν γράφω.
Τι άκουγες όταν έγραφες το «Πίσω Κάθισμα»;

Άκουγα πολύ Portishead, Tindersticks, Ennio Morricone και κλασική μουσική – που μου αρέσει και την ακούω πάντα.

Θέλω να σου πω, αν μου επιτρέπεις ότι είμαι πολύ τυχερή που το βιβλίο μου κυκλοφόρησε στον Ίκαρο. Πήρα τηλέφωνο και ρώτησα αν θα τους ενδιέφερε και μου άνοιξαν την πόρτα. Πραγματικά αισθάνομαι πολύ τυχερή. Έχουν τον συγγραφέα στο επίκεντρο.

Σ’ευχαριστώ πολύ!

Η Ευτυχία Γιαννάκη έχει γράψει με το ψευδώνυμο Αλέκα Λάσκου το βιβλίο Hardcore που έχει γίνει και κινηματογραφική ταινία σε σκηνοθεσία του Ντένη Ηλιάδη.
«Ήμουν πολύ πιο μικρή κι επειδή και το θέμα ήταν πολύ σκληρό επέλεξα να το βγάλω με ψευδώνυμο, δεν ήθελα να εκτεθώ. Ούτε ήξερα αν θα ξαναγράψω βιβλίο.

►Μπορείτε να συναντήσετε τη συγγραφέα στην πρώτη παρουσίαση του βιβλίου της στο βιβλίοπωλείο ΙΑΝΟΣ, την Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου στις 20:30.
Καλή ανάγνωση!

Γιάννης Καφάτος