Σύνταξη: Ντίνα Σαρακηνού
Η Ευτυχία Γιαννάκη, με σπουδές στην πληροφορική, τη μουσική τεχνολογία και την επικοινωνία, έχει χαράξει μια ξεχωριστή πορεία στην ελληνική αστυνομική λογοτεχνία, συνδυάζοντας οξυδερκή κοινωνική ματιά με υπαινικτικό σαρκασμό. Βραβευμένη δημιουργός των σειρών «Η τριλογία της Αθήνας» και «Η τριλογία του Βυθού», αλλά και της παιδικής σειράς «Πιτσιμπουίνοι – τα πρώτα μου μυστήρια», μοιράζεται στη συνέντευξη που ακολουθεί την εμπειρία από τη διδασκαλία δημιουργικής γραφής, αποκαλύπτοντας πώς το σύγχρονο κοινωνικό και αστυνομικό μυθιστόρημα μπορεί να καθρεφτίσει την εποχή μας και να φωτίσει τον ανθρώπινο ψυχισμό. Επίσης μοιράζεται τη βαθιά της αγάπη για την ανάγνωση, μιλά για την απαιτητική διαδρομή προς την εύρεση μιας αυθεντικής συγγραφικής φωνής και περιγράφει την ευαίσθητη, προσεκτική ματιά με την οποία προσεγγίζει τόσο το ενήλικο όσο και το παιδικό κοινό.
Ντίνα Σαρακηνού, Σεπτέμβριος 2025
Στα σεμινάρια του Ιανού, «Σύγχρονο κοινωνικό και αστυνομικό μυθιστόρημα» και «Παιδικό και εφηβικό μυστήριο για συγγραφείς και εκπαιδευτικούς», ποιοι συγγραφείς και έργα αξιοποιούνται ως παραδείγματα και πώς λειτουργεί η εξατομικευμένη μεθοδολογία διδασκαλίας;
Στο σεμινάριο «Σύγχρονο κοινωνικό και αστυνομικό μυθιστόρημα» χρησιμοποιούμε παραδείγματα από κλασικά και σύγχρονα έργα της αστυνομικής και νουάρ λογοτεχνίας, ελληνικά και ξένα.
Στο σεμινάριο «Παιδικό και εφηβικό μυστήριο για συγγραφείς και εκπαιδευτικούς» δουλεύουμε με χαρακτηριστικά κείμενα της παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας μυστηρίου, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα κείμενα αυτά δεν τα «μελετάμε» θεωρητικά, αλλά τα χρησιμοποιούμε ως εφαλτήριο για πειραματισμό: για να δοκιμάσουμε αφηγηματικές τεχνικές, να παίξουμε με τις δομές και να αντλήσουμε ιδέες που μεταφέρονται άμεσα στη δική μας γραφή.
Η μεθοδολογία είναι καθαρά εργαστηριακή. Περιλαμβάνει πλούσιο υλικό (σημειώσεις, ασκήσεις, βίντεο) και ατομικές online συναντήσεις, όπου κάθε συμμετέχων δουλεύει πάνω στα δικά του κείμενα και ιδέες.Έτσι, κάθε κύκλος γίνεται μια εξατομικευμένη διαδρομή δημιουργίας.
Στο τέλος, οι συμμετέχοντες δεν μένουν με «θεωρία», αλλά με δοκιμασμένα εργαλεία, ολοκληρωμένα αποσπάσματα και την αίσθηση ότι έχουν ήδη αρχίσει να χτίζουν το δικό τους έργο.
Ποια θεωρείτε τα βασικά στοιχεία που διαφοροποιούν ένα σύγχρονο κοινωνικό μυθιστόρημα από ένα παραδοσιακό αστυνομικό;
Πλέον δεν μένουμε μόνο στο επίπεδο της πλοκής, του διασκεδαστικού γρίφου, αλλά προσπαθούμε να συνθέσουμε πολυεπίπεδες αφηγήσεις που λειτουργούν ως καθρέφτες της κοινωνίας που ταυτόχρονα επιτρέπουν στον αναγνώστη να ξεκλειδώνει τον ανθρώπινο ψυχισμό. Στόχος δεν είναι να λύσουμε ένα μυστήριο, να βρούμε ποιος τα έκανε, αλλά να λύσουμε το μεγαλύτερο μυστήριο που είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Διαβάζουμε για να αποκαλύψουμε αυτό που αποκρύπτεται, αυτό που κρύβουμε εμείς οι ίδιοι.
Πώς βοηθά η μελέτη της ψυχολογίας των χαρακτήρων στην εξέλιξη της πλοκής;
Ο χαρακτήρας, το ταξίδι του μέσα στην ιστορία και η ψυχολογία του είναι αυτό που γεννάει την πλοκή. Η μελέτη της ψυχολογίας των χαρακτήρων, η κατανόησή τους, το να σκύβει κανείς με τρυφερότητα ακόμη και στο ξένο, το ανοίκειο, το σκοτεινό είναι ένας από τους πυρήνες της σύγχρονης αστυνομικής αφήγησης. Αυτή η εναλλαγή ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, το λεπτό όριο που χωρίζει τον θύτη από το θύμα, είναι θέματα που απαιτούν μελέτη του ανθρώπινου ψυχισμού.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει ένας νέος συγγραφέας όταν επιχειρεί να γράψει κοινωνικό ή αστυνομικό μυθιστόρημα;
Να καταφέρει να βρει την δική του φωνή, το προσωπικό του ύφος και να εστιάσει σε ιστορίες που μεταφέρουν την δική του μοναδική ματιά, την δική του αλήθεια. Στόχος είναι να μοιραστεί και το ουσιαστικό μοίρασμα δεν είναι εύκολη υπόθεση στην τέχνη. Αυτό είναι που την διαχωρίζει από την τεχνική.
Πότε καταλαβαίνει ένας συγγραφέας ότι είναι έτοιμος να στείλει το έργο του σε εκδότη;
Νομίζω πως πατρίδα της συγγραφής είναι η ανάγνωση. Όταν έχεις υπάρξει συστηματικός αναγνώστης αισθάνεσαι αν μια ιστορία είναι ολοκληρωμένη προκειμένου να κάνεις το επόμενο βήμα και να την μοιραστείς με τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες. Όσο πιο δύσβατο είναι το μοναχικό μονοπάτι που ακολουθείς γράφοντας, τόσο πιο πιθανό είναι να βγεις σε κάποιο δικό σου ξέφωτο, να βρεις μια εκδοτική στέγη που θα στηρίξει.
Πώς μπορεί να αξιοποιήσει ένας νέος συγγραφέας τα κοινωνικά δίκτυα και τις πλατφόρμες διάθεσης βιβλίων για να προωθήσει το έργο του;
Στα κοινωνικά δίκτυα μπορεί κανείς να βρει μια πολύ δυναμική κοινότητα νέων αναγνωστών και αναγνωστριών που μοιράζονται τις απόψεις τους για τα βιβλία. Η διαδικασία της προώθησης σε αυτά είναι επιλογή κάθε δημιουργού, ανάλογα με το ύφος του και κάθε εκδότη. Τα βιβλία ταξιδεύουν παραδοσιακά στα βιβλιοπωλεία με ανθρώπους που τα συστήνουν, από στόμα σε στόμα και τα κοινωνικά δίκτυα άνοιξαν έναν επιπλέον δίαυλο επικοινωνίας. Αυτό όμως έρχεται πολύ μετά. Αφότου το βιβλίο φύγει από τα χέρια σου.
Το παιδί-αναγνώστης ή ο ενήλικος είναι τελικά ο πιο απαιτητικός «λύτης» ενός μυστηρίου;
Και οι δύο έχουν την ανάγκη να νιώσουν ότι λύνοντας ένα μυστήριο τακτοποιείται κάπως το χάος που υπάρχει γύρω μας, ότι κατανοούν τον κόσμο και τον εαυτό τους καλύτερα μετά την ανάγνωση ενός βιβλίου, ότι μοιράζονται μια κοινή εμπειρία με άλλους αναγνώστες. Τα παιδιά αγαπούν το χιούμορ, τη δράση, την γρήγορη ταχύτητα και την φαντασία. Το βάρος που έρχεται αργότερα, η πολυπλοκότητα και το σκοτάδι ίσως φωλιάζει καλύτερα στις αναγνώσεις ενηλίκων, αλλά ο πυρήνας παραμένει ίδιος. Γράφουμε και διαβάζουμε για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους.
Γράφοντας για παιδιά, πρέπει να φιλτράρει κανείς περισσότερο ή λιγότερο από ό,τι για ενήλικες;
Πρέπει να θυμάται πως ήταν ο ίδιος παιδί και να αναπτύσσει την ιστορία σε ένα προστατευμένο κουκούλι που επιτρέπει στο παιδί να πειραματιστεί, να διασκεδάσει, να γνωρίσει τον εαυτό του και τον κόσμο, να δοκιμαστεί και τελικά να αγαπήσει το βιβλίο και την ανάγνωση.
Μπορεί ένα παιδικό μυστήριο να είναι το ίδιο πολυεπίπεδο και «σοβαρό» όσο ένα ενήλικο;
Είναι εξίσου πολυεπίπεδο, έχει όλα τα σχήματα που συναντά κανείς και στη λογοτεχνία ενηλίκων προσαρμοσμένα όμως στις ανάγκες αυτής της ηλικίας. Χρειάζεται εξυπνάδα και ευαισθησία προκειμένου να κερδίσει κανείς τους μικρούς και τις μικρές ντετέκτιβ. Χρειάζεται και εξίσου σκληρή δουλειά.
Τι θα έχει αποκομίσει κανείς ολοκληρώνοντας τα σεμινάρια στον Ιανό, τόσο για το μυθιστόρημα ενηλίκων, όσο και για το παιδικό μυστήριο;
Αρχικά θα έχει γίνει ένας διαφορετικός αναγνώστης βλέποντας με άλλα μάτια πλέον ακόμη και βιβλία που έχει διαβάσει στο παρελθόν. Θα κατανοεί πιο εύκολα τα σχήματα και την τεχνική που μπορεί να κρύβει μια αφήγηση. Ξεκλειδώνοντας τις αφηγήσεις των άλλων θα μπορεί αν ξεκινήσει να δουλεύει τις δικές του ιστορίες με την δική του ιδιαίτερη ματιά και γλώσσα που θα του επιτρέψουν να δημιουργήσει το δικό του μυθοπλαστικό σύμπαν. Θα έχει καταλάβει και θα έχει συστηματοποιήσει τη δουλειά που πρέπει να κάνει και από εκεί και πέρα θα αρχίζει η μεγάλη περιπέτεια και το δικό του ταξίδι στον μαγικό κόσμο της λογοτεχνίας.